Viski Nasıl Üretilir? Maltlanmış Arpanın Viskideki Rolü

Viski Nasıl Üretilir? Maltlanmış Arpanın Viskideki Yolculuğu

Viski dünyasında her yudum, yüzlerce yıllık bir tarım ve üretim geleneğinin sonucudur. Bazen bu uzun ve titiz süreçte fıçı türlerine, olgunlaştırma sürelerine kendimizi kaptırıyoruz ve en temel rolü üstlenen bileşenlerden biri olan maltlanmış arpa göz ardı edilebiliyor. Oysa tek malt İskoç viskilerinde sadece arpanın kullanılması gerekliliği, onu viskinin ruhu haline getiriyor.

Her viski şişesinin ardında, tarlalardan damıtımevlerine uzanan titiz bir arpa yolculuğu vardır. Viskinin ana maddesi nedir? diye soracak olursanız, basit cevabı maltlanmış arpadır. Viski yapımında ne kullanılır? sorusunun yanıtı da büyük ölçüde bu tahılda saklıdır.

Viski İçin Arpa Üretimi ve Hasadı

Arpa, Birleşik Krallık’ın doğu kıyılarında, özellikle İskoçya ve İngiltere’nin belirli bölgelerinde yetiştirilir. Bu bölgeler, arpa bitkisi için ideal büyüme koşullarını sunar. Zengin ve iyi drenaj sağlayan topraklar, nispeten düşük yağış oranlarıyla birleşerek arpa üretimini destekler. Doğu kıyıları, arpanın büyüme sürecini optimize eder ve hasat sonrası işleme için ideal nem seviyelerini sağlar.

İngiltere’nin güneyinde ve Doğu Anglia’da arpa hasadı temmuz ayının sonlarına doğru başlar. İskoçya’da ise bu süreç genellikle dört ila altı hafta gecikmeli olarak gerçekleşir. Bu fark, kuzeydeki soğuk iklimin büyüme sürecini yavaşlatmasından kaynaklanır. Hasadın doğru zamanlaması, arpa tanelerinin doğru olgunluğa ulaşması açısından kritik öneme sahiptir.

Hasat edilen arpa, sıkı bir kalite kontrol sürecinden geçirilir. Nem oranı, azot içeriği, çimlenme kapasitesi ve çeşit saflığı gibi kriterler değerlendirilir. Arpanın fiziksel yapısı da kaliteyi belirleyen önemli bir unsurdur. İri, dolgun ve homojen taneler, maltlama sürecinde eşit şekilde işlenebilir. Tanelerin eşit boyutta olması, su alımı sırasında her bir tanenin aynı hızda çimlenmesini ve dolayısıyla maltın homojen olmasını sağlar.

Maltlama İçin Uygun Arpa Çeşitleri

Maltlama süreci için ideal arpa çeşitleri, yüksek çimlenme kapasitesine sahip, düşük azot seviyeli ve homojen taneli olan arpalardır. Bu çeşitler, damıtımevlerinde daha verimli işlenir ve nihai ürüne tutarlı bir kalite sağlar. Maltlanmış arpa, viski üretiminde kullanılan en önemli bileşendir.

Arpanın Maltlanma Süreci

Viski nasıl üretilir? sorusunun cevabı, arpanın maltlanma sürecinde gizlidir. Bu süreç birkaç önemli aşamadan oluşur: ıslatma, çimlendirme ve kurutma.

Islatma (Steeping)

Maltlama sürecinin ilk aşaması olan ıslatmada, arpanın nem oranı %11-12’den %43-47’ye yükseltilir. Amaç, çimlenmeyi başlatacak kadar nem seviyesini artırmaktır. Bu işlem, özel tasarlanmış silindirik kaplarda yapılır. Su sıcaklığı, tane büyüklüğü, arpa çeşidi ve tanelerin canlılığı gibi faktörler su alım hızını etkiler.

Çimlendirme (Germination)

Islatma işleminden sonra arpa taneleri çimlendirme odalarına aktarılır. Burada, kontrollü bir ortamda tanelerin çimlenmesi sağlanır. Çimlenme sırasında tanelerde fiziksel ve kimyasal değişimler gerçekleşir. Enzimler aktif hale gelir ve tanelerin içindeki nişastayı basit şekerlere dönüştürür. Bu şekerler, daha sonra fermantasyon sürecinde maya tarafından alkol üretiminde kullanılır.

Kurutma (Kilning)

Çimlenme tamamlandıktan sonra, süreci durdurmak ve taneleri kurutmak için kurutma işlemine geçilir. Amaç, tanelerin nem oranını %4-5 seviyesine düşürmektir. Kurutma sırasında sıcaklık dikkatle kontrol edilir. Başlangıçta düşük sıcaklıklar kullanılır, böylece enzimler korunur. Taneler kurudukça sıcaklık yavaşça artırılır.

Kurutma işlemi, maltın lezzet ve rengini de etkileyebilir. Örneğin, eğer viskiye isli ve tıbbi aromalar kazandırmak isteniyorsa, bu aşamada turba kullanılarak taneler tütsülenebilir. Bu konuya, ilerleyen günlerde yeni yazımda daha detaylı bir şekilde değineceğim.

Maltlanmış Arpanın Viskideki Önemi

Viski neden yapılır? diye soranlara, maltlanmış arpanın bu kritik rolünü öğrenmelidir.

Maltlanmış arpa, viski yapımında mayalanabilir şekerlerin ana kaynağıdır. Bu şekerler, fermantasyon sırasında alkole dönüşür ve viskinin temelini oluşturur.

Kendi Maltlamasını Yapan Damıtımevleri

Bazı İskoç damıtımevleri, viskilerinin benzersiz karakterini korumak için maltlama sürecini kendi bünyelerinde gerçekleştirirler. Bu, üretim sürecinin her aşamasında tam kontrol sahibi olmalarını sağlar ve viskinin lezzet profilini doğrudan etkiler.

Balvenie, Highland Park, Laphroaig, Kilchoman ve Springbank gibi damıtımevleri, geleneksel yöntemlerle arpayı filizlendirip kurutarak viskilerine özel bir derinlik katarlar.

Önde Gelen Maltlama Şirketleri

Çoğu viski damıtımevi ise, arpa tedarikinde ve maltlama süreçlerinde genellikle bu alanda uzmanlaşmış şirketlerle çalışır. Bu şirketler, viski endüstrisinin karakterini şekillendiren önemli aktörlerdir. Bu şirketlerin arasında da yüzyılı aşkın süredir bu işte bulunan ve uzmanlaşmış firmalar görebilirsiniz.

Her biri özenle farklı maltlar hazırlarlar aşağıda Bairds malt firmasına ait 3 maltın teknik detay dosyalarını indirip inceleyebilirsiniz. Nem oranlarından tat karakterlerine kadar detayları görebilirsiniz

Bairds Malt

1823 yılında kurulan Bairds Malt, İskoçya’da faaliyet gösteren en büyük ve köklü maltlama şirketlerinden biridir. Yıllık yaklaşık 300.000 ton üretim kapasitesiyle, Glenfiddich, Glenlivet ve Chivas Brothers gibi dünyanın en ünlü viksilerinin oluşması için yüksek kaliteli malt tedarik eder.

Simpsons Malt

1862 yılında kurulan Simpsons Malt, İngiltere merkezli olmasına rağmen İskoçya’da da güçlü bir varlığa sahiptir. Yıllık 300.000 tonun üzerinde malt tedarik ederek Johnnie Walker, Macallan ve Glenrothes gibi ünlü markalara hizmet verir.

Glenesk Maltings

Glenesk Maltings, İskoçya’nın Angus bölgesinde bulunan ve viski endüstrisine uzun yıllardır kaliteli malt tedarik eden köklü bir tesistir. Aslen 1897 yılında bir damıtımevi olarak kurulan Glenesk, zaman içinde maltlama tesisine dönüştü.  Glenfarclas ve Aberlour gibi damıtımevlerine hizmet verir.

Muntons Malt

1921 yılında kurulan Muntons Malt, sürdürülebilir tarım uygulamalarına odaklanmıştır. Yıllık yaklaşık 250.000 ton malt üretim kapasitesiyle Glenmorangie ve Balvenie gibi damıtımevlerine hizmet sunar.

Crisp Malting Group

1870 yılında kurulan Crisp Malting Group, Portgordon’da bulunan tesisiyle İskoçya’nın en büyük maltlama şirketlerinden biridir. Yıllık 200.000 tondan fazla malt tedarik eder ve Talisker ve Oban gibi damıtımevlerine hizmet verir.

Viski dünyasında, maltlanmış arpa olmadan bir yudum bile mümkün değil. Viskinin ana maddesi nedir? sorusunun cevabı tam da burada yatıyor. Viski yapımında kullanılan bu özel tahıl, tarladan başlayan ve damıtımevlerinde son bulan uzun bir yolculuğun kahramanı.

Viski üretimi, sadece doğru arpa türünü seçmekle kalmıyor. Aynı zamanda doğru büyüme koşullarını sağlamak ve titiz bir maltlama süreci yürütmek de büyük önem taşıyor. Bu süreçlerin her biri, viskinin nihai kalitesini doğrudan etkiliyor.

Sonuç olarak, her yudum viskide bu uzun ve detaylı sürecin emeğini tadıyoruz. Viskinin arkasındaki hikayeyi bilmek, bu eşsiz içeceği daha da özel kılıyor.